Τρίτη 3 Δεκεμβρίου 2013

Χόρχε Λουίς Μπόρχες (Jorge Luis Borges) · Tango Argentino

Ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες γεννήθηκε στις 24 Αυγούστου 1899 στο Μπουένος Άιρες. Από το 1914 έως το '21 ακολουθεί τους γονείς του στην Ευρώπη. Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης και στην Ισπανία.
Το 1925 , ο Μπόρχες συνάντησε την Victoria Ocampo, τη μούσα που θα παντρευτεί σαράντα χρόνια αργότερα. Με την Victoria καθορίζεται μια πνευματική σύμπνοια που προορίζεται να εισέλθει στην μυθολογία της Αργεντίνικης λογοτεχνίας.
Η εκδοτική δραστηριότητα του Μπόρχες είναι ακούραστη. Ο Μπόρχες έχει προσβληθεί από μια ανίατη μορφή μυωπίας. Η σταδιακή τύφλωση εκρήγνυται με μολυσματικότητα σε ένα μεταφορικό πυρήνα που τροφοδοτεί το λογοτεχνικό έργο του Μπόρχες και το θρυλικό όραμά του.
Μεταξύ '33 και '34 , αυτό το όραμα ρέει, στην εφεύρεση της ιστορίας σαν ψέμα, όπως η πλαστογραφία, η λογοκλοπή, μια καθολική παρωδία. Το 1938 ο συγγραφέας έχει ένα ατύχημα που τον ανάγκασε σε ακινησία για μεγάλο χρονικό διάστημα, απειλώντας τη ζωή του η σηψαιμίας.
Αυτή η δραματική κατάσταση προκαλεί στον Μπόρχες τον τρόμο της ολικής απώλειας της δημιουργικότητας. Τίποτα όμως δεν είναι πιο λάθος. Στα χρόνια της νόσου , ο Αργεντίνος συγγραφέας συλλαμβάνει μερικά από τα αριστουργήματά του, τα οποία συλλέγονται και δημοσιεύονται το '44 με τον τίτλο του Ficciones. Μετά από πέντε χρόνια εκδίδονται και τα διηγήματα του Aleph.
Σε αυτό το σημείο , ο Μπόρχεςs είναι μία από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της Αργεντινής, όλων των εποχών. Δεξιοτέχνης του αγώνα , επιβεβαιώνει τη φήμη του κάτω από το επίπεδο της καθαρής φαντασίας, με το «Otras Inquisiciones» ( 1952 ) .
Το 1955, ο Μπόρχες διορίστηκε διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης, το οποίο πάντα ονειρευόταν να κάνει. : «Είναι μια πανέμορφη θεϊκή ειρωνεία για μένα να περιβάλλομαι με οκτακόσιες χιλιάδες βιβλία και, την ίδια στιγμή με το σκότος», σχολιάζει ο συγγραφέας σχετικά με το διορισμό του.
Και είναι η αρχή μιας μακράς και επιτυχημένης δύσης, παρότι ο θάνατος επέρχεται πολύ αργότερα, στις 14 Ιουνίου 1986. Δίπλα στον Μπόρχες είναι η δεύτερη σύζυγός του, η πολυαγαπημένη του Maria Kodama.
«Labyrinthes» το έργο του Μπόρχες έχει καθιερώσει την υπεροχή της ψυχρής γραμμής, θριαμβευτική στη λατινική πεζογραφία μέχρι την έλευση του «μαγικού ρεαλισμού» του Γκαρσία Μάρκες, ο οποίος είναι επίσης ένα άμεσο παρακλάδι των οραμάτωντου συγγραφέα. Είναι αδύνατο να σκεφτούμαι την μεταμοντέρνα παράδοση, τη λογοτεχνία του Italo Calvino και του Umberto Eco χωρίς την ύπαρξη των βιβλίων του Μπόρχες. 



Ο Μπόρχες κι εγώ

Από την άλλη, στον Μπόρχες, συμβαίνουν τα πράγματα. Εγώ περπατώ στο Μπουένος Άιρες και καθυστερώ, ίσως και μηχανικά τώρα, κοιτάζοντας την αψίδα μιας πόρτας και την πόρτα που οδηγεί σε μια αυλή. Για τον Μπόρχες έχω νέα μέσω του ταχυδρομείου και βλέπω το όνομά του στον κατάλογο των καθηγητών ή σε ένα λεξικό βιογραφιών. Μου αρέσουν οι κλεψύδρες, χάρτες , ο τύπος του δέκατου όγδοου αιώνα, η γεύση του καφέ και η πρόζα του Stevenson· ο άλλος μοιράζεται αυτές τις προτιμήσεις, αλλά μ’ ένα τρόπο ματαιόδοξο που μεταλλάσσει τα χαρακτηριστικά ενός ηθοποιού. Θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι η σχέση μας είναι εχθρική, εγώ ζω, με αφήνω να ζήσω, γιατί ο Μπόρχες μπορεί να σκαρώσει τη λογοτεχνία του, και αυτό με δικαιώνει. Δεν έχω καμία δυσκολία να αναγνωρίσω ότι γέννησε κάποιες έγκυρες σελίδες, αλλά αυτές οι σελίδες δεν μπορούν να με σώσουν, ίσως επειδή αυτό που είναι καλό δεν ανήκει σε κανέναν, ούτε καν στον άλλον, αλλά στην γλώσσα ή στην παράδοση. Από την άλλη πλευρά, εγώ προορίζομαι  να καταστραφώ, οριστικά, και μόνο κάποια στιγμή μου θα μπορεί να επιβιώσει της άλλης. Σταδιακά πάω παραδίνοντας του όλα, αν και γνωρίζω τη διαστροφική του συνήθεια για παραποίηση και υπερβολή. Ο Spinosa εικάζει ότι όλα τα πράγματα που θέλουν να συντηρηθούν στην ύπαρξή τους· η πέτρα θέλει αιώνια να είναι μια πέτρα και η τίγρης, τίγρης. Εγώ θα μείνω Μπόρχες, όχι στον εαυτό μου (αν και είμαι κάποιος), αλλά με αναγνωρίζω όλο και λιγότερο στα βιβλία του σε σύγκριση με πολλούς άλλους ή στο περίτεχνο άρπισμα μιας κιθάρας. Πριν από χρόνια προσπάθησα να τον ξεφορτωθώ και πέρασα από τις μυθολογίες των προαστίων στα παιχνίδια με το χρόνο και το άπειρο, αλλά αυτά τα παιχνίδια ήδη ανήκουν στον Μπόρχες και θα πρέπει να σκεφτώ άλλα πράγματα. Έτσι, η ζωή μου είναι μια διαφυγή κι εγώ χάνω τα πάντα και όλα είναι της λήθης, ή κάτι άλλο.
Δεν ξέρω ποιος από τους δύο γράφει αυτή τη σελίδα.

Μετάφραση στα Ιταλικά: Domenico Porzio
Μετάφραση στα Ελληνικά: Κωνσταντίνος Κοκολογιάννης

πηγή: http://www.casadellapoesia.org/

Το Ελδοράδο του Μπόρχες από το συγκρότημα Ροδάμα

Οι δίκαιοι

Κάποιος που καλλιεργεί τον κήπο του όπως θα το ‘θελε ο Βολταίρος.

Κάποιος που νιώθει ευγνωμοσύνη γιατί στον κόσμο υπάρχει μουσική.

Αυτός που ανακαλύπτει με χαρά μια ετυμολογία.

Δύο πελάτες που σε κάποιο καφενείο παίζουν το σιωπηλό τους σκάκι.

Ο πηλοπλάστης που προκαθορίζει ένα σχήμα ή ένα χρώμα.

Ο στοιχειοθέτης που στήνει όμορφα τούτο το κείμενο και που ίσως δεν τ’ αρέσει.

Μια γυναίκα κι ένας άντρας που διαβάζουν μαζί τις τελευταίες στροφές ενός  ποιήματος.

Κάποιος χαϊδεύοντας ένα ζωάκι που κοιμάται.

Κείνος που συγχωρεί ή θέλει να συγχωρέσει το κακό που του ‘γινε.

Κάποιος που νιώθει ευγνωμοσύνη γιατί σ’ αυτό τον κόσμο  έζησε ο Στήβενσον.

Κάποιος που προτιμά να ‘χουν δίκιο οι άλλοι.

Οι άνθρωποι αυτοί, που μεταξύ τους δεν γνωρίζονται, έχουν σώσει τον κόσμο.


μτφ. Δημήτρης Καλοκύρης

πηγή: http://bookstand.gr/

1 σχόλιο:

Κατερίνα Γώγου «Μου μοιάζει ο άνθρωπος μ' έναν ήλιο, που καίγεται από μόνος του»

  Γράφει η Θέκλα Γεωργίου Επιλογή μουσικής Θέκλα Γεωργίου και Κωνσταντίνος Κοκολογιάννης «Ο μόνος τρόπος να ζήσεις και να πεθάνεις είναι να ...